Osmanlı İmparatorluğu'nun en uzun süre tahtta kalan padişahı Kanuni Sultan Süleyman'ın, Zigetvar'a düzenlediği sefer esnasında vefat etmesinin üzerinden 459 yıl geçti. Ardından bilim, din, askeriye ve edebiyat alanlarında eğitim almak için Topkapı Sarayı'ndaki Enderun'a gönderilen Süleyman, buradaki eğitiminin ardından Saruhan Sancak Beyliğine atandı. Babası Yavuz Sultan Selim'in 22 Eylül 1520'de vefatı üzerine İstanbul'a gelen Kanuni Sultan Süleyman, 30 Eylül 1520'de Osmanlı İmparatorluğu'nun padişahı olarak tahta çıktı.
İLK SEFERİNDE BELGRAD'I FETHETTİ
Tahta çıktıktan sonra ilk seferini 18 Mayıs 1521'de Macaristan Krallığı'nın hakimiyetindeki Belgrad'a yapan ve burayı Osmanlı topraklarına katan genç padişah Sultan Süleyman, ardından Akdeniz'de hakimiyet kurmak açısından kritik öneme sahip olan Rodos Adası'na sefer düzenledi. Rodos seferinden de başarıyla dönen Kanuni, çocukluk yıllarından beri arkadaşı olan has odabaşı Pargalı İbrahim'i 27 Haziran 1523'te veziriazam olarak atadı. Kanuni Sultan Süleyman, Osmanlı'nın Akdeniz'deki hakimiyetini artırmak için 1532'de Barbaros Hayreddin Paşa'yı Donanma-yı Humayun'un başına getirdi. Devlete karşı çıkan isyanları destekleyen Safevilere yönelik Irakeyn Seferi'ni düzenleyen Kanuni, önce Tebriz'e, ardından Bağdat'a girdi. Kanuni Sultan Süleyman, seferdeki başarısızlık ve aile içindeki çekişmeler sebebiyle Pargalı İbrahim Paşa'yı 15 Mart 1536'da idam ettirdi.
ŞEHZADE MUSTAFA'NIN İDAMI
Barbaros Hayreddin Paşa idaresindeki Osmanlı donanması ile Cenevizli Amiral Andrea Doria'nın kumandasındaki Haçlı donanması arasında geçen Preveze Deniz Savaşı 1536'da zaferle sonuçlandı. Sultan Süleyman'ın büyük oğlu Şehzade Mustafa, doğu seferindeki babasını Konya Ereğlisi'nde, 6 Ekim 1553'te ziyaret etmek istedi. Ziyaret öncesi, oğlunun tahta geçmek istediğine dair söylentiler duyan Kanuni, oğlu Mustafa'yı kendisinin huzuruna çıkmak için girdiği otağda idam ettirdi. Kendi adına Mimar Sinan'a inşa ettirdiği Süleymaniye Camisi'nin yapımının yaklaşık 6 yılda tamamlanmasının ardından Kanuni, 7 Haziran 1557'de yapımı tamamlanan caminin açılışını burada cuma namazını kılarak yaptı.
HÜRREM SULTAN'IN VEFATI
Kanuni Sultan Süleyman'ın hayatını etkileyen bir kayıp da aşkları birçok edebi esere konu olan eşi Hürrem Sultan'ın 1558'deki vefatı oldu. Sultan Süleyman Han, aralarında çekişme olan oğulları Şehzade Bayezid ve Şehzade Selim'in sancak yerlerini Amasya ve Konya'ya taşıdı. İki kardeş arasında Konya Ovası'nda geçen savaşı ise Şehzade Selim kazandı. Yenilginin ardından sancağına dönen Şehzade Bayezid, babasının sefer hazırlığı yaptığını öğrenerek, Safevilere sığındı. Kanuni bunun üzerine oğlu ve torunlarını almak için Şah Tahmasb'a yüklü miktarda para ödeyip, Kars Kalesi'ni verdi. Şah Tahmasb tarafından teslim edilen Bayezid ve oğulları, 23 Temmuz 1562'de idam edilip Sivas'ta defnedildi.
KANUNİ'NİN SON SEFERİ
Kanuni Sultan Süleyman, 1565'teki Malta kuşatmasından yenilgiyle dönülmesinin ardından Osmanlı İmparatorluğu'nun batıdaki yenilgi izlenimini düzeltmek için yeni bir askeri harekat planladı. Harekat öncesi, bir daha göremeyeceği İstanbul'dan Eyüp Sultan Türbesi'nde dua ederek ayrılan Sultan Süleyman Han, ordusuyla birlikte Zigetvar'a gitti. Gut (nikris) hastalığıyla mücadele eden 72 yaşındaki Kanuni, ordunun başında bizzat bulunduğu 13. seferinde, Zigetvar Kalesi'nin kuşatılmasından bir gün önce, 7 Eylül 1566'da vefat etti.
VEFAT HABERİ GİZLİ TUTULDU
Kanuni'nin ölümü, seferin gidişatının tehlikeye girmesi ihtimali sebebiyle gizli tutulurken, naaşı kuşatma süresince tahtının altına gömüldü. Kalenin 42 günün ardından fethedilmesiyle Sultan Süleyman'ın vefatı, tahta geçecek olan 2. Selim'e haber verildi. İmparatorluğun yeni padişahı 2. Selim'in Belgrad'a gelmesinin ardından Kanuni'nin ölümü resmi olarak duyuruldu. Osmanlı'da yaklaşık 46 yıl tahtta kalan hükümdar, kılınan cenaze namazının ardından Süleymaniye Camii'nin içerisindeki türbeye defnedildi. İmparatorluğun en uzun süre görev yapan ve en çok sefere çıkan padişahı olarak bilinen Kanuni, Batı'da "Muhteşem Süleyman" ve "Büyük Türk" olarak anılıyordu.
DÖNEMİNDEKİ GELİŞMELER
Kanuni Sultan Süleyman, padişahlığı süresince, 6 milyon 557 bin kilometrekare olan Osmanlı İmparatorluğu toprağını 14 milyon 983 bin kilometrekareye çıkardı. İmparatorlukta kendisinden önceki 9 padişahın kararlarını bir araya getiren Kanuni, tek bir kanunname yayımladı. Bazı kaynaklara göre, Sultan Süleyman Han'ın "Kanuni" olarak anılmasının nedeni, kanunlara bağlı olması ve titizlikle takip etmesi olarak bilinir. Babası Yavuz Sultan Selim tarafından yapımına başlanan 1. Selim Külliyesi'ni tamamlatan Kanuni, oğlu Mehmed için Şehzadebaşı Camisi'ni yaptırdı. Kızı için Üsküdar'daki Mihrimah Sultan Camisi'ni inşa ettiren Kanuni, hastalığı nedeniyle vefat eden oğlu Cihangir için de Cihangir Camisi'ni yaptırdı.
İSTANBUL'A BÜYÜK ESERLER YAPTIRDI
İstanbul'daki su ihtiyacının artması nedeniyle su tesislerini yenileyerek, kırkçeşme su sistemini kurduran Sultan Süleyman, ordunun sefere çıkarken kullanması için Büyükçekmece'de bulunan köprüyü Mimar Sinan'a inşa ettirdi. İstanbul başta olmak üzere Osmanlı topraklarına çok sayıda mimari eser bırakan Kanuni, aynı zamanda savaş ganimeti olarak getirdiği eserlerle, Osmanlı'nın kütüphane kültüründe etkili olmasıyla da bilinmekteydi. Sultan Süleyman'ın döneminde, Osmanlı'da eğitimde yenilik sürecine gidilirken, medreselerdeki eğitim iki aşamaya ayrıldı. Bu kapsamda, Sahn-ı Seman medreselerinde hukuk, ilahiyat ve edebiyat dallarında, Süleymaniye medreselerinde ise matematik ve tıp alanlarında eğitim verildi.
EDEBİ ESERLERİYLE ANILIYOR
Padişahların içinde şair kimliğiyle ön plana çıkan ve "Muhibbi" mahlasını kullanan Kanuni'nin divanında 2 bin 779 gazel bulunuyor. Kanuni ayrıca tarihte en çok gazel kaleme almış kişi olarak biliniyor.