Herkesin dilinde liyakat çok önemli diye bir cümle var. Nedir bu liyakat diye sözlüğe baktım.
Türk Dil Kurumu'nun sözlüğüne göre Liyakat kelimesi, değerli, iş bilmek ve ehli olmak anlamları taşıyor. Örneğin, Liyakat göstermek bir işte başarı göstermek anlamına da gelir. Herhangi bir işe uygun, yetenekli ve elverişli olmak kiyakat sahibi olmak anlamına da gelir diye açıklanmış.
Sözlüklerde terim anlamını meslek inşaat olunca bizim mesleğin piri Mimarhan ve Mühendishan Mimar Sinan' dan anlatılan bir anektod ile anlatayım.
Süleymâniye Câmii'nin inşaatı sürdüğü sıralarda, Mîmar Sinan'ın bazı ustalarına 3 akçe fazla para verdiği söylentisi yayılır. Söylenti doğrudur. Az maaş alanlar bu durumdan rahatsızdır. Verilen maaşın adâletli olması için, içlerinden bir temsilciyi Mîmar Sinan'ın yanına gönderirler.
Temsilci yanına gider. "Biz de zam isterük!" der Sinan'a; ama Sinan hiç aldırış etmez ve durum Hünkâr'a, Kânûnî Sultân Süleyman Hân'a bildirilir.
Sultân Süleyman, Mîmar Sinan'ı huzûruna çağırtıp sorar:
-"Hangi sebeple falanca işçilere 3 akçe fazla maaş verirken, falancalara vermezsün?" der.
Koca Sinan, Sultân'a:
-"Sultânım bu söz ile anlatılmaz. Buyurun beraber gidelim, öyle görün" der.
Beraber oraya giderler. Sinan önce, 3 akçe fazla verdiği taş ustalarının yanına götürür Hünkârı. Bir dakika da kaç çekiç salladıklarını sayar ve bunun saatte kaç çekiç vuruşuna denk geldiğini hesap eder ve daha sonra da, bunun gün içinde kaç taşın yontulmasına yeteceğini söyler.
Ordan ayrılıp, 3 akçe az maaş verdiği ustaların yanına gider ve aynı hesap onlar içinde yapılır.
Sonunda ortaya çıkan şudur: çok maaş alan ustalar ile az maaş alan ustaların yaptıkları işin arasında 3 akçelik bir fark vardır.
Sultân, bundan memnun olur. Sinan da Sultân'a dönerek şunu söyler:
-"Devletlü Hakânım! 'Hak sâhibine hakkını eksiksiz verin!' diye emreden Rab Teâlâ'nın huzûruna yüz akı ile çıkabilmemiz için böyle yaptım." der.
Şimdi burada ustaların yetenekleri ve yaptıkları iş karşılığı hakettikleri işe göre maaş almaları, Mimar Sinan' ın hesabı, bilgisi, dikkati, eserleri bize liyakatın çok önemli bir örneğidir.
İnsanların eğitimi, becerileri ve yeteneklerini göre görevlendirilmesine liyakat esaslı atama dersek işte o zaman aklınıza Mimar Sinan örneği gelsin.
Ülkemizin yeni Mimar Sinan' lara ihtiyacı var. Saygılarımla.
Doç. Dr. Devrim Alkaya
İnşaat Yük. Müh. & Kamu Yöneticisi
