Nuri Şeker Uşak Şeker Fabrikası’nın kurucusu Nuri Şeker’in torunu Mustafa Şeker, fabrikanın ilk kurulduğu yıl üretilen şekerin sembolik bir miktarını ve dedesinin hayatını ve fabrikanın kuruluş sürecini konu alan Vasfiye Ötüken’in kitabını, devlet yetkilileri ve siyasetçilere gönderdi. Fabrikanın 100 yılı nedeniyle dedesinin anısı için ilk üretilen şekeri sembolik küçük keselere koyan ve hepsinin adresine kargolayan Mustafa Şeker, bunun boynunda bir borç olduğunu ve dedesi Nuri Şeker’in Uşak’a ve topluma kazandırdığı fabrikanın bugün hala üretim yaptığını ifade etti.
NURİ ŞEKER, ATATÜRK’E YUMURTA, PEYNİR, EKMEK VE SOĞAN GÖSTERDİ
Uşak Ziraat Terakki Anonim Şirketi’yle kuruluşa başlayan süreci anlatan Mustafa Şeker, dedesinin askerden sonra tek hayalinin şeker üretimi olduğunu ifade eden Mustafa Şeker, 1923’te Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk’ün de desteğiyle fabrikanın kurulması sürecine geçildiğini ifade etti. Dedesinin Atatürk’le yaptığı görüşmeyi anlatan Mustafa Şeker, “Atatürk dedeme nasıl fabrika kuracağını soruyor ve dedem 1 buğday ekmeği, yumurta ve peynir çıkarıyor. Bu gördüğünüz malzemeleri paraya çevireceğini söylüyor ve sonra cebinden soğan ve arpa ekmeği çıkartıyor. Bunlarla da nefisimi köreltip karnımı doyuracağım ve herhangi bir para yardımı istemiyor. Dedem herhangi bir para yardımı istemiyor” ifadesini kullandı.
ATATÜRK NURİ ŞEKER’E NEDEN “HAYATIN TEHLİKEYE GİRER” DEDİ
Atatürk’ün dedesine “Hayatın tehlikeye” girer dediğini aktaran Mustafa Şeker, şöyle söyledi: “Yani bu işin zor ve işin sonunda maddi ve manevi tehlikeye gireceğini söyülyor. Dedem, memleket için 1 Nuri değil 10 Nuri feda olsun diyor. Tabii bunlar sonrasında konuşulanlar. Ruhsat aldıktan sonra dedem, Avrupa’ya gidiyor ve İngiltere ve Almanya’nın adından Çekoslovakya’daki makineleri beğeniyor. Dedem makineden hiç anlamıyordu ve neden Skoda fabrikasını beğendiği sorulduğunda, “Türk milleti çalışkandır fakat denetlediğiniz sürece” diyor. Skoda fabrikasındaki üretim; pancarın girdiği yerden çıktığı yere kadar hepsini görüyorum diye yanıt veriyor. Bütün işlemin tek elden yönetilmesi nedeniyle Skoda’yı tercih ediyor.”
İŞ BANKASI’NIN O DÖNEMDEKİ GENEL MÜDÜRÜ CELAL BAYAR’DAN DESTEK
Fabrika kurulurken yumurta toplandığına dair her hangi bir durumun olmadığını dile getiren Mustafa Şeker, “Bu sembolik bir ifadeydi ve o zaman için ortaklar sermaye koyuyor ve yaklaşık 600 bin liralık bir kaynak oluşuyor. Şans eseri, hastanede İş Bankası’nın o dönemki Genel Müdürü Celal Bayar da kredi veriyor ve fabrikanın kurulmasının önü açılıyor” diye konuştu.
NURİ ŞEKER’İN ATATÜRK’E SİTEMİ SONRASINDA KİTAPLAR TOPLATILDI
Dedesinin ve arkadaşlarının kurduğu Uşak Şeker Fabrikası’nın henüz proje sürendeyken, devlet kaynaklarıyla Alpullu’daki şeker fabrikasının tamamlandığını ve ilk şeker üretimine başladığını belirten Mustafa Şeker, “Dedemin başlattığı girişimle ilk çok ortaklı şirket kuruldu ve özel teşebbüsle şeker üretildi. Fakat o dönemde devletin desteğiyle Alpullu’da üretim başladı ve dedem de bunun üzerine Atatürk’e sitem etti. Kitaplarda Alpullu ilk fabrikadır diye yazıyordu ve dedem de bunun haksızlık olduğunu ifade ediyor. Kibarca ettiği sitemin ardından, Atatürk kitapları toplatıyor ve Türkiye’nin ilk şeker fabrikasını Nuri Şeker kurdurmuştur diye değiştirtiyor.”
