UŞAK'TA BUGÜN VEFAT EDENLERİ GÖRMEK İÇİN TIKLAYINIZ
Uşak,Kütahya, Balıkesir ve Denizli'de üretilen nesilden nesile aktarılan ürün, sarı ve kırmızı renkte. Türkiye'nin leblebi ihtiyacını karşılayan bu ürün tüylü ve kalın kabuklu olması ile bilinir. Genel olarak "Denizli Leblebisi" şeklinde adlandırılan bu ürün, sadece Denizli değil, Çorum Leblebisi olarak bilinen leblebinin ham maddesinide oluşturur. Çorum leblebisi olarak ün salmış olan ürün Uşak'ta yetiştirilen nohutların gönderilmesi ile oluşur. Özellikle Uşak'ın Ulubey ilçesinden tüm Türkiye'ye dağılan ve Türkiye'nin nohut ihtiyacını karşılan ürün asırlardır ege bölgesinde yapılmakta. Nohutların leblebiye dönüşmesi için gerekli kriterlerin başında gelen büyüklük ise ürünü diğer leblebilerden ayıran temel özelliklerden biri. Kırmızı ve sarı renkte olan nohutlar; en az 8 milimetrelik eleklerin üzerinde kalacak şekilde ölçülür. Eleğin üzerinde kalan nohutlar leblebi olma yolunda ilerlemeye devam eder.
Uşak'ta 2002 yılına kadar 40 bin dönümlük arazi üzerinde yapılan nohut ekiminin son yıllarda 3 dönüme kadar düştüğü belirtildi. Düşüşün sebebi ise nohuttan leblebi elde etmenin zor ve meşekkatli bir iş olmasının yanı sıra, nohutun tuzlu olması nedeni ile toprağın verimi kaybetmesi olarak belirtildi.
Nohut Üretimi Azaldı
Önceden özellikle Uşak'ta yetişen kırmızı renkli nohut neredeyse tüm dünyaya yetecek şekilde çıkarken son yıllarda toprağın verimsizleşmesi, iklim değişikliği ve tarımın azalması ile durma noktasına geldi. Ayrıca babadan oğula geçen çekirdekten itibaren bu işi öğrenen kişilerde günümüz şartlarında giderek azaldı. Leblebinin üretiminde işinin ehli ustalar, üretimi bilinçli ve kaliteli yapan üreticiler leblebinin ortaya çıkış sürecinde en önemli faktörlerden biri. Çekirdekten yetişen ustalar, görsel ve işitsel faktörler ile tamamen uzmanlaşarak, farklılıkları anlayabilen ve kaliteye yön veren kişilere dönüşür. Nohuttan leblebiye dünüştürürken 3 ısıtma ve tavlama işlemi yapan işinin ehli ustalar; çevre sıcaklığı ve rutubete de özen gösterir.
Nohuttan Leblebiye Dönüşme Hikayesi
Üretiminde özellikle kolay kabuk atan kırmızı nohutların tercih edildiği leblebi yapım sürecinde; kırılmaya dayanıklı nohtlar kullanılır. Yüksek rakımlı, sert iklim koşullarında üstün kaliteli olarak yetiştirilen nohutlar ilk olarak 8 - 9 - 9.5 ve 10 milimetrelik eleklerden geçirilerek numaralandırılır. Numaralandırılan nohutlar ayrı ayrı 150 - 160 derecelik kavurma makinesinde 12 - 15 dakika kavrulur. Ardından ürün ısısını kaybetmeden tekrar cuvallanır ve 15 gün dinlenmeye bırakılır. 15 gün sonra tekrar kavrulan nohutlar nem geçirgenliği yüksek zemine serilerek kabarması beklenir. 15- 25 gün dinlendirdikten sonra kabaran nohutlar kabuklarını atabilecek özellik kazanmıştır. Kabuklarını atması için tekrar su ile ve yavaşca kavrulan nohutlar; elekten geçirilir. Elekten geçerek kabuklarını atmamış yada kırılmış olanlar ayıklanır. Bu işlemleri başarı ile tamamlayan nohutlar satışa hazır hale gelir.
